- Hợp đồng thông minh là gì?
Hợp đồng thông minh là một giao thức quản lý hợp đồng.
Hợp đồng thông minh là một bộ giao thức đặc biệt có mục tiêu là để đóng góp, xác nhận hay tiến hành quá trình đàm phán và thực hiện hợp đồng. Hợp đồng thông minh cho phép thực hiện giao dịch mà không cần thông qua một bên trung gian thứ ba. Những giao dịch này hoàn toàn dễ dàng theo dõi và không thể bị đảo chiều. Hợp đồng thông minh chứa toàn bộ những thông tin chi tiết về các điều khoản của hợp đồng và tự động thực hiện chúng.
- Hợp đồng thông minh xuất hiện như thế nào?
Ý tưởng hợp đồng thông minh lần đầu tiên được đưa ra bởi nhà khoa học máy tính và nhà mật mã học Nick Szabo vào năm 1994.
Ông đã nêu ra những nguyên tắc hoạt động chính của hợp đồng thông minh, tuy nhiên ở thời điểm đó thì vẫn chưa có một môi trường thích hợp để hiện thực hóa tất cả. Thế nhưng mọi thứ đã thay đổi với sự ra đời và phát triển của công nghệ Blockchain. Tuy Bitcoin đã đặt ra những nền tảng cơ bản cho việc thiết lập hợp đồng trên Blockchain, nó vẫn chưa thể thỏa mãn mọi nhu cầu. Mãi cho đến khi Ethereum xuất hiện thì ý tưởng hợp đồng thông minh mới chính thức được phổ biến đến mọi người dùng, cung cấp một phương thức mới để thiết lập hợp đồng.
- Hợp đồng thông minh hoạt động như thế nào?
Có thể so sánh nguyên lí vận hành của hợp đồng thông minh với máy bán hàng tự động.
Hợp đồng chỉ tự động thực hiện những mệnh lệnh được lập trình sẵn trước đó.
Đầu tiên, tài sản và các điều khoản hợp đồng được mã hóa và chuyển vào một block thuộc Blockchain. Hợp đồng thông minh này sau đó được phân tán và sao chép lại nhiều lần bởi các node trên nền tảng đó. Sau khi nhận lệnh triển khai, hợp đồng sẽ được thực hiện theo đúng điều khoản đã định sẵn. Đồng thời chương trình cũng tự động kiểm tra quá trình triển khai những cam kết nêu trong hợp đồng.
- Bạn cần gì để lập nên một hợp đồng thông minh?
Để tạo lập một hợp đồng thông minh, bạn cần:
- Chủ thể của hợp đồng
Bạn phải cấp quyền truy cập đến sản phẩm hoặc dịch vụ liệt kê trong hợp đồng để chương trình có thể tự động khóa hoặc mở khóa chúng.
- Chữ kí điện tử
Tất cả các bên tham gia chấp thuận triển khai thỏa thuận bằng các khóa cá nhân của họ.
- Điều khoản hợp đồng
Các điều khoản của hợp đồng thông minh nằm dưới dạng một chuỗi chính xác các hoạt động. Các bên tham gia đều phải ký chấp nhận điều khoản.
- Nền tảng phi tập trung
Hợp đồng thông minh được tải lên Blockchain của nền tảng tương ứng và được phân phối đến các node của nền tảng ấy.
- Sử dụng hợp đồng thông minh ở đâu trong thực tế?
Có thể ứng dụng hợp đồng thông minh vào nhiều lĩnh vực.
- Bầu cử
Kết quả bỏ phiếu sẽ được chuyển vào Blockchain và phân phối đến các node trong mạng lưới. Toàn bộ dữ liệu được mã hóa và ẩn danh. Phương pháp này có thể loại bỏ bất kỳ âm mưu gian lận trong bầu cử.
- Logistics (Quản trị chuỗi cung ứng)
Chuỗi cung ứng vốn là một hệ thống dài và gồm nhiều liên kết khác nhau. Mỗi liên kết phải được xác nhận bởi liên kết trước đó để đủ điều kiện thực hiện công việc theo như hợp đồng và gửi thông tin đi xa hơn. Đây là một quá trình tốn thời gian và kém năng suất, nhưng với hợp đồng thông minh thì mỗi thành phần tham gia đều có thể quan sát tiến trình công việc, từ đó hoàn thành nhiệm vụ đúng thời hạn. Hợp đồng thông minh bảo đảm tính minh bạch trong điều khoản hợp đồng cũng như chống gian lận. Nó còn có thể cung cấp khả năng theo dõi quá trình cung ứng nếu được tích hợp với Mạng lưới vạn vật kết nối Internet (Internet of Things).
Ngoài ra, hợp đồng thông minh còn có nhiều ứng dụng khác trong đời sống, ví dụ như trong quản lí, hệ thống ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản, Internet of Things, v.v…
- Lợi ích của hợp đồng thông minh là gì?
Hợp đồng thông minh sử dụng tất cả những lợi thế của công nghệ Blockchain, bao gồm:
- Tính bảo mật
Hợp đồng thông minh được mã hóa và phân phối đến các node. Cách thức này bảo đảm hợp đồng sẽ không bị thất lạc hay sửa đổi mà không được cho phép.
- Hiệu quả kinh tế và nhanh gọn
Hầu hết các công đoạn đều được tự động hoá, và loại bỏ gần như hoàn toàn bên trung gian.
- Tiêu chuẩn hóa
Hiện nay đã có nhiều hình thức hợp đồng thông minh khác nhau. Người dùng có thể chọn ra một loại và thay đổi sao cho phù hợp nhất với nhu cầu bản thân.
- Những hạn chế của hợp đồng thông minh?
Dù sao đi nữa hợp đồng thông minh cũng chưa phải là hoàn hảo.
Dưới đây là một số khiếm khuyết mà hợp đồng thông minh còn mắc phải:
- Nhân tố con người
Các bộ mã hoàn toàn được viết bởi con người và họ có thể mắc lỗi. Một khi hợp đồng thông minh đã được tải lên Blockchain thì các nhà lập trình sẽ không thể nào thay đổi được. Một ví dụ nổi bật về nhân tố con người đó chính là sự kiện DAO. Lỗi lập trình của các nhà phát triển đã bị một số tin tặc phát hiện và lợi dụng để cướp đoạt gần 60 triệu USD tiền vốn của người dùng và công ty.
- Tư cách pháp lý chưa rõ ràng
Hiện tại, hợp đồng thông minh vẫn không được quản lí bởi bất kì chính phủ nào. Vì vậy vẫn có khả năng mâu thuẫn tiềm tàng nếu các thể chế quản lí quyết định xây dựng khung pháp lý dành cho hình thức hợp đồng còn khá mới mẻ này.
- Chi phí thực hiện
Không thể nào lập nên hợp đồng thông minh mà bỏ qua công đoạn lập trình. Do đó phải có một chuyên gia lập trình dày dạn kinh nghiệm trong đội ngũ để tạo một hợp đồng ít sai sót nhất có thể và bảo đảm cơ cấu của công ty tương thích được với công nghệ Blockchain.
- Tạo một hợp đồng thông minh ở đâu?
Ngày nay, hợp đồng thông minh được thực hiện ở hầu hết hệ thống Blockchain với mức độ đa dạng khác nhau.
Nhiều dự án đang tạo điều kiện để triển khai hợp đồng thông minh. Các dự án khác nhau ở khả năng, sự đa dạng của các kiểu mẫu hợp đồng thông minh và các kỹ năng lập trình được yêu cầu. Ngày nay các nền tảng như Confideal đều tập trung cải tiến và phát triển hướng tới mục tiêu:
- Hỗ trợ trọn vẹn các giao dịch
Nhóm hỗ trợ sẽ giúp người giao dịch ở mọi giai đoạn với bất kỳ vấn đề hoặc câu hỏi nào.
- Thích hợp với những người không biết lập trình
Hầu hết các nền tảng yêu cầu kỹ năng lập trình hoặc dịch vụ lập trình.
- Sẵn sàng để phân xử
Giải quyết xung đột là điểm yếu của rất nhiều nền tảng. Sự can dự của bên thứ ba gây ra lãng phí không cần thiết về thời gian và nguồn lực.
Xem thêm:
- Công ty kiểm toán hợp đồng thông minh Hosho sa thải 80% nhân viên
- Nick Szabo là ai ? Người sáng tạo ra Smart Contract (Hợp đồng thông minh)
- Giáo sư Giesela Rühl : Hợp đồng thông minh trên blockchain phá vỡ luật truyền thốngGiáo sư Giesela Rühl : Hợp đồng thông minh trên blockchain phá vỡ luật truyền thống
